Hoe is geld ontstaan?

Het gebruik van geld als ruilmiddel is al heel oud, maar voordat het geld werd uitgevonden, werd er al veel langer ruilhandel gedreven. En dat is ook heel logisch, want naarmate de mens in de oudheid steeds gedrevener werd in het produceren van levensmiddelen ontstonden er na verloop van tijd steeds meer “specialisaties”. Denk bijvoorbeeld aan de kippenhouders in de oudheid die steeds meer routine kregen in hun werkzaamheden, en op een gegeven moment een veel grotere eierenopbrengst kregen dan ze met hun eigen gezinnen konden gebruiken. Maar zo’n kippenhouder kende op zijn beurt bijvoorbeeld ook weer andere boeren met een overschot aan groenten, brood,  en vlees. En zo is de ruilhandel ontstaan. Er werden bijvoorbeeld afspraken gemaakt over de hoeveelheid eieren die gelijkstond aan de waarde van één brood. En zo profiteerde iedereen van elkaar.

De nadelen van ruilhandel

Ruilhandel heeft een aantal grote nadelen: over de waarde van een product moest telkens opnieuw onderhandeld worden; er was niet altijd evenveel vraag en aanbod, met overschotten en tekorten als gevolg; en de producten die als ruilmiddel gebruikt werden, waren over het algemeen bederfelijk, waardoor het niet mogelijk was om te sparen. En deze nadelen hebben er uiteindelijk voor gezorgd dat het geld werd bedacht.

Goederengeld – de voorloper van het werkelijke geld

Bepaalde goederen konden wel opgespaard worden, hadden een vaste waarde, en waren altijd gewild. Denk bijvoorbeeld aan vee, schelpen, maar in het Romeinse Rijk ook het moeilijk te winnen zout. Deze goederen waren bovendien veel waard per gewichtseenheid, en ze waren ongevoelig voor inflatie. Deze goederen konden omgeruild worden, terwijl men er niet meteen gebruik van hoefde te maken, en een later kon het ook weer omgeruild worden voor een ander product.

Goud als geld, en het ontstaan van de eerste banken

Alexander de Grote was de eerste in de geschiedenis die de kwaliteit en het gewicht van goud vast liet stellen, en er vervolgens munten met een stempel van liet slaan. Gouden munten waren dus eigenlijk de eerste vorm van echt geld.
Echter, het gebruik van goud als geld bleek een groot risico met zich mee te dragen. Het transport van geld van grote betalingen werd een geliefd doelwit voor rovers. Vandaar dat de eerste banken werden uitgevonden. Zo´n bank gaf aan een klant een zogenaamde wissel mee; een ondertekend papier dat ingewisseld kon worden voor goud. Echter, in de praktijk werden deze wissels niet zo vaak ingewisseld. En zodoende ontstonden na verloop van tijd de bankbiljetten: geld van papier.

Plastic geld en digitaal geld

Met de huidige techniek is het mogelijk geworden om het transport en het bezit van geld nog veiliger te maken. Zo werd in de jaren ’50 van de vorige eeuw de credit card uitgevonden; een manier om geld uit te geven, zonder dat er fysiek geld over de toonbank ging.
En wie gebruikt er tegenwoordig geen pinpas, of ov-chipkaart? Het geld waarmee u in deze gevallen betaalt, is volledig digitaal, en bestaat dus alleen uit eentjes en nulletjes.